Waarom je hond niet luistert: Het diepere begrip van gedragsverandering
Veel hondenbezitters worstelen met het gedrag van hun hond, vooral wanneer deze niet reageert op commando’s. Je roept, gebaart en probeert te corrigeren, maar je hond lijkt je te negeren. Dit roept frustratie op, en al te vaak leidt het tot de conclusie dat je hond gewoon “stout” is of opzettelijk niet luistert. Maar de realiteit is veel complexer dan dat. Sta er eens bij stil: ‘Mijn hond luistert niet’ betekent vaak dat de hond zich niet gezien of begrepen voelt door zijn eigenaar. Het niet luisteren van je hond is geen teken van opstandigheid, maar vaak een gevolg van overprikkeling, een gebrek aan mentale rust en een misverstand over wat effectieve training inhoudt.
In deze blog neem ik je als hondenproffesional mee wat de onderliggende oorzaken van gedrag bij honden zijn en waarom fysieke uitputting niet altijd de oplossing is en waarom mentale rust essentieel is voor gedragsverandering. We gaan voorbij de eenvoudige antwoorden en kijken naar de diepere lagen van hondencommunicatie en gedrag.
De mythes van fysieke activiteit en gedragsproblemen
Een veelvoorkomend misverstand onder hondenbezitters is het idee dat een hond die niet luistert of ongehoorzaam lijkt, simpelweg meer beweging nodig heeft of harder aangepakt moet worden, maar onthoud: Hard breekt en zacht veert mee. Het is begrijpelijk: een hond die veel energie heeft, lijkt op het eerste gezicht misschien rustiger en beter benaderbaar na een lange wandeling of een speelsessie. Maar dit is niet altijd de oplossing. In feite kan overmatige fysieke activiteit de onrust van je hond juist versterken, in plaats van verminderen.
Waarom is dat?
Het ligt in de aard van hoe honden hun energie en emoties reguleren, maar ook welk hondenras je tegenover je hebt. Een hond die constant fysiek wordt uitgedaagd, leert nooit echt om zich mentaal te kalmeren en zeker niet als de intentie enkel ‘moe maken’ is. Hij raakt in een vicieuze cirkel van overprikkeling, waarbij hij voortdurend zijn energie op een fysieke manier uitlaat, maar nooit leert hoe hij zijn geest tot rust kan brengen. Dit resulteert in onrustig gedrag, omdat de hond zich mentaal niet kan ontspannen.
Stel je voor dat je zelf een lange werkdag hebt gehad, vol deadlines en stress, en je besluit daarna een intensieve fysieke training te doen. Natuurlijk, je spieren raken vermoeid, maar het mentale onbehagen blijft. Je brein is nog steeds actief, vol gedachten over de werkdruk en de stress van de dag. Hetzelfde gebeurt bij honden die ongeleide fysieke activiteit krijgen. Dit geldt vooral voor honden die geen momenten van mentale ontspanning kunnen ervaren, omdat hun eigenaar niet weet hoe ze hun hond op de juiste manier te laten ontspannen. Deze honden mogen dan wel 20 keer achter een bal aanrennen en worden fysiek uitgeput door overmatige activiteit, maar ze worden ‘moe’ gemaakt zonder dat er enige training of doel achter zit, wat hun mentale rust juist in de weg staat.
Wat gebeurt er in het brein van je hond?
Om te begrijpen waarom fysieke uitputting niet altijd werkt, moeten we kijken naar hoe een hond denkt en leert. Honden zijn niet zozeer geneigd om alles met hun lichaam te ‘voelen’ zoals mensen dat doen. In plaats daarvan ervaren ze mentale overprikkeling door hun omgeving: geluiden, geuren, mensen en andere dieren. Wanneer een hond in deze overprikkelde toestand verkeert, is het moeilijk voor hem om te focussen of te leren, simpelweg omdat zijn brein niet in staat is om zich te concentreren of te kalmeren.
De oplossing is dus niet om je hond meer te laten bewegen, maar om hem te leren hoe hij mentaal kan ontspannen in een drukke, overweldigende omgeving. Honden, net als mensen, hebben een vermogen om te leren innerlijke rust te ontwikkelen, maar dit vergt geduld en specifieke training en bewuste begeleiding, hetgeen de Leidy-methode hondeneigenaren leert. Ze moeten de vaardigheid ontwikkelen om in plaats van te reageren op prikkels, juist te kalmeren en te reflecteren.
Het probleem van overprikkeling: Wat gebeurt er als je hond niet luistert?
Wanneer je hond niet luistert, is dat vaak een signaal van overprikkeling. Dit betekent niet dat je hond onwillig is, maar dat zijn hersenen te veel informatie moeten verwerken en daardoor in een soort “standby-modus” terechtkomen. Dit gebeurt vaak in situaties met veel afleiding, zoals in drukke parken of als er onverwachte geluiden zijn.
Om deze overprikkeling te doorbreken, is het essentieel om te begrijpen dat je hond een mentale training nodig heeft. Dit is geen kwestie van het fysieke niveau van de hond aanpassen, maar van het helpen van je hond om zijn zelfregulatie en focus te verbeteren. Het draait om het ontwikkelen van de vaardigheid om spanning te verdragen en in plaats daarvan te kiezen voor een staat van rust en controle.
Mentale rust: De sleutel tot gedragsverandering
De sleutel tot het effectief corrigeren van gedragsproblemen ligt niet in fysieke afleiding, maar in mentale rust. Het aanleren van mentale ontspanning is geen eenvoudige taak, en het vereist inzicht in hoe honden reageren op stress en hoe ze die stress kunnen reguleren. Vergeet hierbij niet dat ze ook nog van doen hebben met de stress van de eigenaar zelf. Een hond die mentaal in balans is, is beter in staat om te luisteren, zich te concentreren en te reageren op commando’s zonder afgeleid te raken door prikkels in zijn omgeving. In deze video zie je hoe mijn Dobermann ondanks alle externe prikkels in zijn focus blijft en in verbinding met mij als begeleider.
Mentale rust betekent dat je hond leert om niet impulsief te reageren, maar om de keuze te maken om in een situatie van overprikkeling of stress te kalmeren. Dit kan worden bereikt door middel van technieken die hem leren om zelf controle te behouden over zijn reacties en emoties.
Wat houdt deze mentale training in?
Geleidelijke blootstelling aan prikkels: Het doel is niet om je hond van de ene op de andere dag in een drukke situatie te zetten, maar om hem stap voor stap te leren omgaan met afleidingen. Begin met kleine, beheersbare prikkels en bouw dit op naarmate je hond meer zelfbeheersing ontwikkelt.
Pauzes inbouwen: Wanneer je hond overprikkeld is, geef hem dan de ruimte om even te resetten. Dit betekent niet dat je hem altijd afleidt of afstraft, maar dat je hem de kans geeft om mentaal tot rust te komen zonder dat je hem in een situatie dwingt waarin hij niet kan reageren.
Mentale stimulatie in plaats van fysieke afleiding: In plaats van je hond fysiek moe te maken, kun je kiezen voor mentale uitdaging. Denk aan geurspelletjes, interactief speelgoed en andere oefeningen die zijn hersenen actief houden. Dit helpt hem om zijn energie in positieve richting te kanaliseren zonder dat hij fysiek uitgeput raakt.
Van gedrag naar balans: Het veranderen van het gedrag van je hond
Gedragsverandering gebeurt niet van de ene op de andere dag. Het vraagt geduld, consistentie en vooral het begrijpen van de innerlijke toestand van je hond. Wanneer we ons niet enkel richten op fysieke activiteiten, maar ook op de mentale capaciteiten van onze honden, creëren we een omgeving waarin ze niet alleen leren luisteren, maar ook leren zelfbeheersing en innerlijke rust.
De interne training van Boyd, een hond die eerder in chaos verkeerde, laat zien hoe het proces van mentale rust kan leiden tot echte gedragsverandering. Boyd was een hond die zich altijd aanstak door prikkels in zijn omgeving, maar door middel van geduldige mentale training en het leren van zelfbeheersing, is hij in staat om in stressvolle situaties te kalmeren en te luisteren.
Conclusie: Waarom mentale rust de werkelijke oplossing is
Als je hond niet luistert, is dat vaak een indicatie dat zijn zenuwstelsel overbelast is. Fysieke uitputting biedt geen langdurige oplossing, omdat het de mentale spanning niet aanpakt. Wat je hond nodig heeft, is niet meer activiteit, maar de mogelijkheid om te leren innerlijke rust te vinden in een wereld die constant prikkels aanbiedt.
Door de juiste mentale technieken te gebruiken, bied je je hond de tools die hij nodig heeft om mentaal in balans te blijven, ongeacht de situatie. Juist die mentale rust is de sleutel tot niet alleen gedragsverandering, maar ook tot een gelukkiger en gezonder leven voor je hond.
Smaakt dit naar meer? Heb je interesse in hoe je dit kunt toepassen bij je eigen hond? In mijn online Leidy-methode cursussen deel ik gedetailleerde strategieën voor het trainen van je hond in mentale zelfbeheersing en rust, en hoe je zijn gedrag kunt verbeteren op een dieper niveau.
Kijk via de cursuspagina naar de mogelijkheden.